Verslag Familiedag Nijdamstra 70 jaar op 21 april 2018
In februari 1948 werd de Nijdamstra Stichting, eerst als vereniging, opgericht. Dit jaar bestaat de stichting dus 70 jaar. Om dat te vieren werd er op zaterdag 21 april weer een familiedag gehouden, zoals dat ook in het verleden wel gebeurde. En waar kon dat beter dan in de plaats waar het begon voor de Nijdams, het dorp Jirnsum (Irnsum), Friesland. Daar staat een boerderij die Nijdamstra State wordt genoemd. Die heet zo omdat dichtbij in het riviertje de Boarn een nieuwe (nije) dam werd gebouwd, die de naamgever is geweest van de familienaam Nijdam.
Om tien uur op die stralende voorjaarsdag waren zo'n zeventig familieleden verzameld in partycentrum "De 2 Gemeenten" in Jirnsum. Voor iedereen was er koffie, met oranjekoek. Voorzitter Han Nijdam heette de gasten van harte welkom en stelde meteen ook de andere bestuursleden voor. Oud-voorzitter Theunis Nijdam werd verrast met de gouden Nijdamstra erepenning. Hij is bijna dertig jaar voorzitter geweest van de Nijdamstra Stichting. Han refereerde eraan dat in 1988 het bestuur geen toekomst meer zag voor de familiestichting. Maar op de opheffingsvergadering was het Theunis Nijdam uit Workum die, samen met o.a. Henk Nijdam uit Franeker, zich uitsprak voor verder gaan! Met nieuw elan werd de zaak aangepakt: het familieboek werd opnieuw uitgegeven, er werd begonnen met een losbladig systeem om onderzoeksresultaten te publiceren. Bovendien werd begonnen met het invoeren in de computer van genealogische gegevens: iets nieuws in die tijd!
Hierna kreeg bestuurslid Symen Schoustra het woord. Zijn inleiding ging over de geschiedenis van Jirnsum en omgeving en de Nijdamstra State, het 'stamslot' van de familie. Zijn verhaal werd geïllustreerd met dia's op het grote scherm voorin de zaal.
In oude tijden toen er nog geen dijken waren, woonde men op zelf gebouwde verhogingen in het landschap, de zgn. terpen. De Middelzee, een inham van de zee in Friesland werd langzamerhand groter en gevaarlijker. Zo 'n duizend jaar geleden werd begonnen met de aanleg van dijken om de Middelzee te temmen en in te polderen. Ook langs de daarin uitkomende Boarn werden dijken aangelegd en in een later stadium kwam er zelfs een nieuwe dam en de boerderij daarbij werd allengs Nijdamstra State genoemd. Willem Willems die er rond 1580 boer was noemde zich Nijdam (Nidam). Zo werd hij de stamvader van de familie Nijdam. Enkele generaties lang bleven er Nijdams boer op de Nijdamstra State. In 1745 heerste (weer) de veepest in Friesland en de broers Idsert en Claes Botes Nijdam verloren al hun vee. Daardoor waren ze gedwongen de boerderij te verkopen. Nijdamstra State kwam in andere handen.
In Jirnsum en omgeving zijn er Nijdams actief geweest op velerlei gebied. Klaas Cornelis Nijdam (1774-1845) was boer en dichter, Jacob Ruurds Nijdam (1847-1897) was de timmerman en architect die o.a. de kerk van Jirnsum bouwde, Hoite Hendriks NIjdam (1829-1903) bouwde in 1877 een hout- en oliemolen. Over deze bekende naamgenoten is al het een en ander gepubliceerd in "De Nijdamstra Tynge", de periodiek van de Nijdamstra Stichting.
Zie voor de illustraties het pdf-document: Lokale historie en herkomst van de naam Nijdam (Symen Schoustra).
De volgende spreker was Han Nijdam. Zijn inleiding ging over afkomst en nazaten van Willem Willems Nijdam en het familiewapen en ook hij gebruikte het grote scherm ter illustratie.
Bij de restauratie in 1991 van de St. Piterkerk in Grou werden onder een houten vloer de grafzerken ontdekt van stamvader Willem Willems Nijdam (oud 83 jaar) en zijn vrouw Niesk Meinertsdr. (†1632, 73 jaar), hun zoon Idsert Willems Nijdam (†1672, 71 jaar), zijn dochters Jetske Idserts Nijdam (†1692, 45 jaar) en Sibbeltje Idserts Nijdam (†1680) en Sibbeltje's man Bote Idses Nijdam (†1717, 59 jaar) en diens tweede vrouw Hiltje Klases Goslinga (†1714).
Op de zerken was het familiewapen afgebeeld, in een wat eenvoudiger vorm dan het huidige. De zerken waren afgesleten en beschadigd en waarschijnlijk in de Patriottentijd (eind 18e eeuw) waren de afbeeldingen op het wapen weggehakt.
Het Nijdamstra-wapen zoals we dat nu kennen is gebaseerd op de wapenlepel uit 1665 van Douwe Lieuwes Nijdam die ca 1635 trouwde met Fockel Douwes Allinga. Douwe was een kleinzoon van Willem Willems. Over de lepel is in "De Nijdamstra Tynge" van september 2017 uitgebreid geschreven. De lepel is in 2016 uit particulier bezit aangekocht door de Nijdamstra Stichting.
De andere afgebeelde lepel betreft de geboortelepel van Cornelis Clases Nijdam, geboren 17 februari 1740. Ook deze lepel heeft twee wapens, maar de figuren erop zijn verwijderd, waarschijnlijk door Cornelis Clases zelf, die een vooraanstaand patriot was. Hij was de vader van de dichtende boer Klaas Cornelis Nijdam (zie boven).
Eveneens afgebeelde stamboomfragmenten verduidelijken familierelaties in de vroege geschiedenis van de familie Nijdam.
Als doelstellingen van de Nijdamstra Stichting worden vermeld: genealogisch onderzoek van de periode vóór 1811 (naamgeving onder Napoleon), het publiceren van een nieuwe, verbeterde uitgave van het Nijdamstraboek, beheer en onderhoud archief. De periode ná 1811 is vanwege de vele publicatie van gegevens uit de Burgerlijke Stand gemakkelijker te onderzoeken.
Zie voor de illustraties het pdf-document: Nazaten Willem Willems, met overzicht familie-takken (Han Nijdam)
Na een uitgebreide lunch met mosterdsoep, kroketten, salades, suiker- en krentenbrood, werd de voettocht ondernomen naar de Nijdamstra State even buiten het dorp. Aan het begin van de oprijlaan werd door Theunis Nijdam het naambord van Nijdamstra State, met familiewapen, onthuld en er werd een groepsfoto gemaakt. Vervolgens werd vóór de boerderij de roodgele familievlag gehesen door voorzitter Han Nijdam en de tegenwoordige eigenaar van de boerderij Bas Galama.
Daarna volgde een rondleiding door de boerderij, die nog een traditionele boerenschuur heeft, maar ook moderne melkstallen met melkrobot. Daarvoor was veel belangstelling.
Terug in "De 2 Gemeenten" was er tijd voor het bezichtigen van een kleine expositie met een aantal documenten en voorwerpen die te maken hadden met de familie(geschiedenis). Sommige stukken waren ingebracht door de deelnemers aan deze familiedag. De zilveren wapenlepel uit 1665 was er ook te bewonderen. Bovendien was er gelegenheid om onder kaartjes met de naam van een familie-tak aan te geven tot welke tak je dacht te behoren
Zie hiervoor het pdf-document: Willem Willems de Oude Nijdam familielijnen.
Om twee uur begon het middagprogramma met een uiteenzetting van bestuurslid Geert van der Velde over verschillende computerprogramma's voor genealogie. Ook hij illustreerde zijn verhaal met afbeeldingen op het grote scherm.
Geert begon met de waarschuwing dat niet alles wat je op internet vindt correct is: soms worden gegevens fout geïnterpreteerd en/of fout overgenomen. Hij besprak een aantal genealogie-programma's, met schermvoorbeelden:
Aldfaer is een veelgebruikt gratis programma. Het heeft uitgebreide ondersteuning. Het biedt de mogelijkheid om een stamboom eenvoudig te exporteren naar een website of naar GedCom (voor communicatie met collega-stamboomonderzoekers).
MyHeritage (Family Tree Builder) is een online platform voor genealogie. De Family Tree Builder is gratis te downloaden. Gebruikers kunnen er stambomen mee maken, foto's uploaden, diagrammen en statistieken bekijken, en nog veel meer.
GensDataPro biedt meerdere mogelijkheden, o.m. het importeren van data uit WieWasWie (WieWasWie geeft toegang tot miljoenen documenten met historische persoonsgegevens uit heel Nederland, bijv. akten van de burgerlijke stand, bevolkingsregisters, doop-, trouw- en begraafregisters).
Geneanet: op deze genealogische site kunnen genealogen het resultaat van hun opzoekingen aanbieden. Via een zoekmachine kan je alle beschikbare stambomen doorzoeken.
Pro-Gen is een van de meest gebruikte softwarepakketten in Nederland voor het opslaan en uitvoeren van genealogische data. Ook de Nijdamstra Stichting maakt gebruik van dit programma.
Als laatste kwam op het scherm een overzicht om genoemde programma's te vergelijken.
Zie voor de schermvoorbeelden het pdf-document: Genealogie registratie programma's (Geert van der Velde)
Er volgden nog drie sprekers:
Luut Nijdam maakte reclame voor het boek "De scheepsbouwmeesters Nijdam en hun familie" door Hessel Bosma. Het is een prachtig uitgevoerd en rijk geïllustreerd boek over de tak van de familie die zich toelegde op de scheepsbouw, het nageslacht van Luitzen Cornelis Nijdam (1746-1820), trekschipper uit IJlst. Het boek is te bestellen bij de Nijdamstra Stichting en kost € 15,--(leden € 12,50).
John Nydam uit Australië vertelde het een en ander over zijn Guinea bier.
En tenslotte las Carla van der Hout-Nijdam iets voor over Trijntje Thomas Nijdam (1885-1965), die in de oorlog een tijd in het concentratiekamp Vught had gezeten vanwege het verzetswerk van haar zoon Haitze Wiersma. Dit verhaal zal worden geplaatst in de eerstvolgende Tynge.
Om plm. vier uur was deze eerste familiedag in jaren ten einde. Aan de reacties van de bezoekers te horen smaakte deze dag naar meer: dus tot de volgende familiedag!
Harry Nijdam